Trong nghệ thuật trà đạo, ấm tử sa luôn được xem là trung tâm của một buổi trà công phu – không chỉ vì tính chất giữ nhiệt và ủ hương đặc biệt, mà còn bởi chiều sâu văn hóa và thẩm mỹ mà nó mang theo.
Tuy nhiên, một yếu tố thường bị bỏ quên nhưng đóng vai trò vô cùng quan trọng – chính là chén trà. Việc lựa chọn chén phù hợp không chỉ giúp giữ được hương – vị – nhiệt độ của trà, mà còn thể hiện sự hiểu biết và tinh tế của người thưởng trà.
Dưới đây là phân tích chuyên sâu về các loại chén thường dùng khi pha trà bằng ấm tử sa, cùng gợi ý lựa chọn phù hợp.
Chén tống (trung chén): Giữ ổn định hương vị
Chức năng chính của chén tống là san đều trà từ ấm ra các chén quân. Trong quá trình pha trà công phu, nước đầu thường nhẹ, nước giữa vừa, và nước cuối có thể đậm – nếu rót trực tiếp từ ấm sang từng chén, các vị trà sẽ không đồng đều.
Vai trò kỹ thuật:
- Giúp chuẩn hóa hương vị giữa các chén
- Tránh trường hợp “mỗi người một vị”
Gợi ý lựa chọn:
- Sứ trắng: trung tính, không ảnh hưởng hương vị, dễ quan sát màu trà
- Thủy tinh trong: đẹp, hiện đại, phù hợp khi cần quan sát sắc nước nhanh
- Lưu ý: Thủy tinh giữ nhiệt kém hơn sứ – nên phù hợp với trà nhược nhiệt (trà xanh, bạch trà)
Chén quân: Truyền tải cảm nhận trực tiếp đến người uống
Chén quân là chén uống chính – nơi trà tiếp xúc với môi, với khứu giác, và với cảm xúc của người thưởng thức.
Một chiếc chén quân được lựa chọn đúng sẽ nâng tầm trải nghiệm uống trà: từ cảm giác cầm nắm, độ dày mỏng thành chén, đến sắc men và mức giữ nhiệt.
Phân loại và công dụng:
Sứ trắng cao cấp: trung thực, không tương tác với trà – phù hợp mọi loại trà
Chén Long Tuyền (men ngọc): men xanh nhẹ, tạo cảm giác thanh thoát – đặc biệt thích hợp với ô long, phổ nhĩ
Chén Thiên Mục: men rạn ánh kim, nổi tiếng với khả năng giữ nhiệt tốt – phù hợp cho trà cần nước nóng sâu
Chén tử sa: tuy ít phổ biến ở vai trò chén quân, nhưng mang lại cảm giác dày dặn, ấm áp – phù hợp với những ai uống cố định một loại trà
Lưu ý chuyên môn:
Không nên dùng cùng lúc chén tử sa cho nhiều loại trà, vì tử sa có tính hút hương – dễ lưu mùi và ảnh hưởng đến vị trà khác.
Chén ngửi hương: Tận dụng tối đa hương thơm của trà
Với những loại trà cao cấp như ô long, trà trắng, hoặc trà xanh non – phần hương có thể chiếm tới 60–70% giá trị cảm quan.
Chén ngửi hương (thường đi theo bộ với chén quân) được thiết kế dài và hẹp để tập trung và giữ lại mùi thơm trong chốc lát, trước khi người uống đưa lên mũi để cảm nhận.
Đặc trưng:
Thường dùng trong phong cách trà Đài Loan, Nhật Bản
Tăng chiều sâu trải nghiệm, đặc biệt với người sành trà
Ứng dụng:
Nên dùng trong các buổi trà có tính khám phá hoặc giới thiệu trà – nơi cảm hương là phần khởi đầu cho hành trình cảm vị.
Chén độc ẩm: Trà và người, một mối liên hệ riêng biệt
Uống trà một mình không đơn thuần là hành động – đó là một cách sống.
Chén độc ẩm thường không đi theo bộ, không tuân theo quy chuẩn nào – chúng mang dấu ấn cá nhân rất rõ.
Có thể là:
Một chiếc chén gốm thủ công từ lò địa phương
Một chiếc sứ cổ, men rạn, đã qua thời gian
Hoặc đơn giản là một chiếc chén nhỏ bạn vô tình tìm thấy, nhưng cảm thấy “thuộc về”
Giá trị tinh thần:
Chén độc ẩm không phải để “khoe” – mà là để “sống cùng”. Đó là nơi kết nối giữa trà, thời gian và tâm hồn người thưởng thức.
Một buổi trà trọn vẹn là sự kết hợp của kỹ thuật và cảm xúc
Khi nói đến ấm tử sa, nhiều người quan tâm đến đất, lò, màu men… nhưng lại quên mất rằng chén trà là cầu nối cuối cùng giữa trà và người.
Việc lựa chọn đúng loại chén không chỉ đảm bảo kỹ thuật pha trà, mà còn thể hiện cá tính, gu thẩm mỹ và sự am hiểu của người pha.
Lời khuyên chuyên gia
- Nếu chỉ chọn một loại chén, hãy bắt đầu với sứ trắng – vì tính trung tính và dễ ứng dụng.
- Nếu muốn nâng cao trải nghiệm, đầu tư vào bộ chén quân – chén ngửi – chén tống là điều nên làm.
- Và nếu bạn đã yêu trà đủ sâu – hãy tìm cho mình một chiếc chén độc ẩm riêng. Nó không chỉ đựng trà, mà còn đựng cả ký ức.
Mời bạn ghé thăm Họa Trà Viên – nơi tôn vinh tinh thần trà Việt
Hotline/Zalo: 098 563 54 04
Địa chỉ: Số 2 Vọng Đức, phường Cửa Nam, Hà Nội
Website: amtusa.com.vn
Facebook: facebook.com/amtusa.com.vn
